Ark Kalesi, Orta Asya’nın (Türkistan) en eski yerleşim yerlerinden olan kadim kent Buhara’dadır. Buhara günümüzde Özbekistan sınırları içerisindedir.
Buhara’nın tarih sahnesine inşa ettiği ilk somut yapı kabul edilen Ark Kalesi; sabır, azim, titizlik ve estetiği asırlardır ihtişamını koruyor.
Özbekçe; Buxoro Arki, Türkçe; Buhara’nın Gemisi diye de adlandırılıyor, 4.2 hektar alana 4. yüzyılın sonlarında inşa edilen Ark Kalesi 20 metre yüksekliğindedir.
Dik yapı yerine, biraz yatay inşa edilen kalede pişmiş tuğla kullanılmış ve aralara büyük ağaçlar dikilmiş.
Kalenin içerisinde önceden saray olarak kullanılan yapıların bazıları günümüzde müze olarak kullanılmakta.
20.yüzyılın başlarında Ark Kalesi’nin nüfusunun asker ve çalışanlar dahil 3 bin civarına olduğu söyleniyor.
Ark Kalesi, kenti yönetenlerin sarayı ve karargâh olarak da kullanıldı. Kale de emirler, vezirler, komutanlar ve çok sayıda hizmetkar yaşadı.
Orta çağda Ark Kalesi Rudekî, Firdevsî, İbn-i Sina, Farabi ve daha sonra da Ömer Hayyam tarafından araştırıldı.
İbni-Sina kalede bulunan kütüphane hakkında şöyle der; “Bu kütüphanede, daha önce bilmediğim ve daha önce hayatımda hiç görmediğim kitapları buldum. Onları okudum ve her bilim insanını ve her bilimi tanımaya geldim. Benden önce, var olduğunu tahmin etmediğim büyük bilgi derinliklerine ilham kapıları açılıyordu.”
Hala görkemini koruyan bu kadim kale ilk ciddi hasarı Cengiz Han’ın istilası sırasında aldı. Daha sonra 1920 yılında Kızıl Ordunun topçu atışı ve hava saldırılarından ciddi bir şekilde hasar gördü.
Türkiye’ye kaçmayı başaramayınca Afganistan’a kaçan Buhara emiri Alim Han’ın gizli yerlerin ve haremin Bolşevikler tarafından ortaya çıkarılmasını engellemek için kalenin havaya uçurulmasını emrettiği iddia edilmekte.
Özbekistan Gezilecek Yerler incelemenizi tavsiye ederim.